Vijf tips voor een creatiever leven

‘Creativiteit is geen talent. Het is een manier van werken’ ~John Cleese.

Is creativiteit een aangeboren talent of kun je het leren? En zo ja, hoe kun je dan creatiever worden?  De Britse acteur en komiek John Cleese onderscheidt daarbij twee modaliteiten van bewustzijn, die in samenspel moeten werken. De ‘open stand’,  waarin we een brede kijk op het onderwerp of probleem hebben en waarin we de geest de ruimte laten om mogelijke oplossingen te overpeinzen. En daarnaast de ‘gesloten stand’, waar we met smalle precisie inzoomen op de uitvoering van een specifieke oplossing. Beide modaliteiten zijn even belangrijk en nodig.  In de praktijk blijkt echter dat de balans tussen beide modaliteiten vaak is verstoord. Dan zitten we teveel in de gesloten modus waarin creativiteit geen ruimte heeft.

Cleese geeft vijf tips om in de ‘open stand’ te komen en je leven creatiever te maken:

1. Ruimte
Om creatief te zijn moet je speels zijn. Je kunt niet speels worden en dus ook niet creatief, als je onder je gebruikelijke druk staat van alles dat je nog moet doen. Daarom moet je jezelf in stilte afzonderen op een plek waar je niet wordt gestoord en kunt ontsnappen aan je dagelijkse beslommeringen.

2. Tijd
Het is niet genoeg om ruimte te creëren. Je moet je (innerlijke) ruimte ook voor een bepaalde tijd afbakenen. Spreek met jezelf af hoeveel tijd je ruimte voor jezelf wilt creëren en houd je daar gedisciplineerd aan.

3. Tijd
Geef je geest zo lang mogelijk tijd om met iets origineels te komen. Leer om het ongemak en de angstige onrust van ‘het (nog) niet weten’ en besluiteloosheid te tolereren.

4. Vertrouwen
Heb vertrouwen. Niets stopt je creativiteit zo effectief als de angst om een fout te maken.

5. Humor
De belangrijkste betekenis van humor is dat het ons sneller dan iets anders van de ‘gesloten’ stand naar de ‘open’ stand krijgt.

Over de balans tussen de open stand en de gesloten stand zegt Cleese: “We moeten in de open stand staan wanneer nadenken over een probleem. Maar, zodra we met een oplossing komen, moeten we overschakelen naar de gesloten stand om het te implementeren. Want zodra we een beslissing hebben genomen, zijn we alleen efficiënt als we doorgaan door met hetgeen besloten is, niet afgeleid door twijfels over de juistheid ervan”.

Om op ons meest efficiënt te zijn moeten we in staat zijn om achteruit en vooruit schakelen tussen de twee modaliteiten. Maar hier doet zich het probleem voor dat  we maar al te vaak vast komen te zitten in de gesloten stand. We hebben, door dagelijkse druk, de neiging om een tunnelvisie te houden op de momenten dat we het echt nodig is om een stap terug te doen en vanuit een breder perspectief te denken.

Cleese sluit af met een mooie belofte van zijn recept voor creativiteit:

“Dit is het bijzondere aan creativiteit: Als je gewoon je geest op een vriendelijke maar hardnekkige manier op het onderwerp laat rusten, dan krijg je vroeg of laat een beloning van je onbewuste”.

Bekijk hier de volledige video.

Zelf creatief aan de slag met beeldhouwen? Kijk hier voor de workshops.

Creativiteit en mindfulness

De moed om zekerheden los te laten is een vereiste voor creativiteit’ -Erich Fromm

Wat hebben creativiteit en mindfullness gemeen? Is het de veugdevolle extase die beiden kunnen oproepen? Mindfullnesstrainer Jon Kabat-Zinn noemt zeven kenmerken (pilaren) voor een goede basishouding die mindfulness bevorderend kunnen werken. Het betekent dat je bewust bent van het moment. Dat je aandacht schenkt aan wat zich voordoet in het van hier en nu, zonder erover te oordelen. Ik leg de zeven pilaren Kabat-Zinn langs mijn ervaring met creativiteit als beeldhouwer.  Mindfulness lijkt dan een ideale bewustzijnstoestand om de scheppende energie, die creativiteit is, uit te nodigen.

Niet oordelen

De gewoonte om onze ervaringen voortdurend te beoordelen is zo sterk ingesleten dat we ons er nog nauwelijks van bewust zijn.
Deze neiging tot voortdurend evalueren, vergelijken en beoordelen kan in het creatieve proces een bron van frustratie zijn. Als je je in het creatieve proces richt op de opvattingen van anderen, dan maak je mogelijk iets om in de smaak te vallen bij die anderen. Negatieve gedachten als: ‘dit lijkt nergens op’ of , ’ik stel eigenlijk niks voor’, remmen ieder creatief proces. Bewust zijn van deze oordelen en je hier niet door laten bepalen schept ruimte voor creativiteit.

Geduld hebben

De drang naar snelle resultaten en oplossingen is iets van deze tijd en is een lastige valkuil die moeilijk te omzeilen is.
Deze drang naar een snel resultaat wreekt zich in het creatieve proces. Beeldhouwen bijvoorbeeld doet ook een beroep op kwaliteiten zoals geduld, volharding, doorzettingsvermogen en discipline. Alle stappen in het creatieve proces van inspiratie tot realisatie hebben zo hun tijd nodig. Dit te aanvaarden geeft je de rust waardoor je met aandacht kunt genieten van het huidige moment. Het moment als fase in het creativiteitsproces waarbij de vorm zich geleidelijk manifesteert in materie.

Altijd weer opnieuw beginnen

Mindfulness betekent de bereidheid om alles wat we reeds menen te weten aan de kant te zetten en ieder moment volledig overnieuw te beginnen.
Zo lang je in het creatieve proces nog niet weet en bepaald hebt hoe het eindresultaat eruit komt te zien, creëer je voor jezelf de ruimte om speels te ontdekken. Op avontuur te gaan. Het niet-weten schept ruimte. Altijd weer opnieuw beginnen betekent in het creatieve proces ook onbevangen het moment van nu tegemoet treden en met verwondering zien wat zich onder jouw handen openbaart in vorm.

Vertrouwen

Vaak hebben we in onze opvoeding geleerd om onze aandacht naar buiten te richten en te vertrouwen op wat anderen ons te zeggen hadden. We zijn meestal niet gewend om onze aandacht naar binnen te richten en te vertrouwen op signalen die van binnenuit komen.
Afdwingen kun je creativiteit niet. Dat maakt creativiteit ongrijpbaar. Het is niet voor niets dat veel (beeldend) kunstenaars, schrijvers en musici van tijd tot tijd worstelen met de angst hun creativiteit (tijdelijk) te verliezen. Elisabeth Gilbert, schrijver van de bestseller Eat, Pray, Love, heeft hierop een optimistische kijk. http://bit.ly/yDEr.  Zij gaat ervan uit dat het niet jouw creativiteit is van waaruit je put, maar dat de collectieve creativiteit zich aan jou aandient en wel op ieder willekeurig moment.  Durf je te vertrouwen op je eigen vermogen tot creativiteit, dan krijgt deze scheppende kracht de ruimte om zich te manifesteren

Niet streven (niets willen bereiken)

Meditatie is de kunst van het niets doen, of de kunst van het niet doen. We hebben de neiging om dat wat zich voordoet te vergelijken met wat we wenselijk vinden.
Ook in het creatieve proces ligt dit gevaar op de loer. De gedachte ‘ik ga nu een prachtig kunstwerk maken’  kan op zich al een bron van spanning en onrust zijn. Ook het vergelijken van je eigen werk met dat van een ander maakt je vaak eerder onzeker dan dat je vol vertrouwen bent over je eigen werk en creativiteit. Zoals al eerder gezegd: creativiteit laat zich niet afdwingen. Ieder streven daartoe is gedoemd tot mislukken.  Wel kun je de ruimte in jezelf creëren. Het is in de leegte van de geest dat creativiteit ontspringt.

Acceptatie

Acceptatie is het zonder oordeel aanvaarden van wat er zich op dat moment voordoet.
In het creatieve proces heeft iedere fase van inspiratie tot realisatie zo z’n eigen dynamiek. Hier gaat het om het accepteren wat iedere fase in het creatieve proces van je vraagt en hier zonder oordeel bij blijven. De inspiratiefase vraagt bijvoorbeeld om een open en ontvankelijke geest die speels alle mogelijkheden onderzoekt. De realisatiefase daarentegen vraagt zeker in het geval van beeldhouwen om geduld, doorzettingsvermogen en volharding om het idee in materie vorm te geven. Gedachten van falen, onzekerheid, angst en ongeduld kunnen zich op ieder moment voordoen tijdens het creatieve proces. Het gaat erom deze gedachten bewust te zijn en te aanvaarden wat ieder moment in het creatieve proces van je vraagt. Dan accepteer je wat is en kun je aandachtig genieten van het moment.

Loslaten

Onze geest wil vast blijven houden aan ervaringen die prettig zijn. Maar het kan ook gebeuren dat onze geest juist blijft vasthouden aan negatieve ervaringen en gevoelens.
Vaak gaat het dan om een ervaring van gekwetst te zijn of het gevoel ‘niet goed genoeg’ te of ‘niets te kunnen’ of  het ’niet waard’  te zijn. Zulke negatieve gevoelens en gedachten over jezelf werken remmend op het creatieve proces. Door het loslaten van dergelijke negatieve, dwingende en vernietigende gedachten en door niet inperkend te denken kom je tot grensverleggende creatieve activiteit.

Geïnspireerd op de blogpost van Levend in Aandacht

Zelf creatief aan de slag met beeldhouwen? Kijk hier voor de workshops.

Schoonheid en de ziel

Schoonheid is overal om ons heen aanwezig, niet alleen in musea voor schone kunsten of in luxe goederen, maar ook in een bloem, een liedje, een oude foto, of in het geluid van vallende regen. In ons leven van alledag, schuiven we onze innerlijke behoefte aan schoonheid echter vaak terzijde. We denken dat het te zeldzaam is in ons dagelijks leven, dat het iets bijzonders is waarop we geen recht hebben. Maar schoonheid is een natuurlijke menselijke behoefte die ons gezond en gelukkig houdt. Piero Ferrucci stelt: “We kunnen geen volledig en bevredigend leven leiden zonder schoonheid en we kunnen ons bestaan compleet veranderen door schoonheid werkelijk toe te laten in ons leven”.

In ‘Beauty and the Soul’ laat Ferrucci ons de schoonheid van alledag op een geheel nieuwe manier zien. Hij helpt ons begrijpen hoe de kracht van schoonheid  ons door donkere en stressvolle tijden heen kan loodsen, hoe schoonheid herstel versnelt en ons leven vervult van blijdschap, sereniteit en zingeving. Hij maakt veelvuldig gebruik van persoonlijke ervaringen, van verhalen van cliënten, van wetenschappelijk onderzoek en van vele anekdotes om ons te laten zien hoe de verschillende hoedanigheden van schoonheid ons leven op uiteenlopende wijzen vervullen en volledig maken. Hij stelt dat wanneer wij ons zelf openen voor schoonheid in ons leven, wij hiermee ons empathisch vermogen vergroten en ook ons gevoel werkelijk contact te hebben met de wereld. En ook dat onze psychische en mentale gezondheid toeneemt en we meer in contact komen met onze emoties en hiermee een rijker innerlijk leven verkrijgen. Ferrucci concludeert dat schoonheid de sleutel is tot een meer bevredigend leven: “Wanneer wij onze ogen openen voor schoonheid in ons dagelijks leven zijn er geen grenzen aan de positieve veranderingen die wij zullen ervaren”.

Piero Ferrucci is psychotherapeut en filosoof. Hij was leerling van Roberto  Assagioli, de grondlegger van Psychosynthese, waarmee hij later ook samenwerkte. Hij is de auteur van o.a. ‘The Power of Kindness’, ‘Wat kinderen ons leren’, ‘Rondleiding in de psychosynthese’ en ’Heel je leven’. Piero Ferrucci woont nabij Florence in Italië en heeft twee zonen. Hij bezoekt Nederland regelmatig voor lezingen.

Meer informatie over Piero Ferrucci vind je op: www.pieroferrucci.it

Rond het thema schoonheid organiseert Daguz de beeldhouwretraite  ‘De Weg van Schoonheid’
17 t/m 20 augustus 2012
Voor meer informatie en aanmelden klik hier

Hoe motiveer je cliënten met Motiverende gespreksvoering?

‘Motiverende gespreksvoering is meer dan een techniek’, zegt Irene van der Laan, trainer Motivational Interviewing (MI) bij Palier. ‘Vanuit een empathische houding werk je samen met cliënten. Je gaat met hen in gesprek waarbij je hun eigen redenen en mogelijkheden ontlokt voor verandering.’ Tijdens de 2-daagse training Motiverende gespreksvoering krijgen deelnemers nieuwe inzichten in werken met Motiverende gespreksvoering en het effect daarvan op de cliënt en de behandeling.

Stel dat jouw cliënt cannabis gebruikt en drinkt. Hij ervaart hier voordeel van. Als jij  vindt dat hij ermee moet stoppen, krijg je deze cliënt niet mee. Pas je Motiverende  gespreksvoering  toe, dan verken je bijvoorbeeld samen: “hoe is dat gebruik, wat levert het op?” Zonder te oordelen! Maar ook: “wat kost het je? Wat mis je erdoor?” Door aan te sluiten bij de cliënt help je hem zelf de afweging te maken: wat wil en kan ik? Volg daarbij zijn tempo! De cliënt wordt zo locomotief voor zijn eigen verandering, niet jij!’

De spirit van Motiverende gespreksvoering gaat dus over jouw houding: empathisch luisteren naar de cliënt, uitlokken. En vanuit zijn eigen motivatie ondersteunen bij het oplossen en aanpakken. Als hij daarvoor kiest! Met respect voor zijn autonomie. Veel meer samenwerken dan confronteren en voorschrijven. Dit leer je door veel te oefenen, tijdens de training en in de praktijk.

Bron: SVG interviews en ervaringsverhalen, klik hier voor het volledige
verslag.

Training Motiverende Gespreksvoering (MGV)

“De manier waarop je met cliënten over hun gezondheid praat, kan een diepgaande invloed hebben op hun persoonlijke motivatie voor gedragsverandering.” (S. Rollnick en R. Miller)

Irene van der Laan geeft tweedaagse trainingen Motiverende Gespreksvoering (MGV) aan hulpverleners in de gezondheidszorg. Motiverende gespreksvoering is een directief, cliëntgerichte benadering sturend op gedragsverandering. In de praktijk betekent dit dat je werkt vanuit een niet-moraliserende en accepterende grondhouding. Met MGV sluit je beter aan bij de cliënt. Bovendien help je de cliënt eigen problemen te onderkennen en te motiveren tot verandering van zijn of haar gedrag. De eigen verantwoordelijkheid van de cliënt staat daarbij centraal met respect en acceptatie van diens keuzen.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat Motiverende Gespreksvoering (MGV) een effectieve methodiek is voor gedragsverandering. Voor hulpverleners die direct cliëntencontact hebben kan deze methodiek in gesprekken met cliënten van grote waarde zijn.

Tijdens de training MGV raken de hulpverleners  meer bekend met de uitgangspunten en principes van  MGV. Daarnaast bestaat het trainingstraject uit het aanleren en oefenen van de MGV basisvaardigheden en -technieken. Ook het herkennen van bereidheid tot veranderen, het bevorderen van de motivatie tot gedragsverandering, het omgaan met weerstand en uitlokken en reageren op verandertaal maken deel uit van de training.